80 lat minęło od wybuchu II wojny światowej. Tegoroczne obchody dnia 1 września miały więc wyjątkowy charakter. W Grodzisku ich ostatnim akcentem była uroczysta premiera filmu dokumentalnego, poświęconego miastu i jego mieszkańcom lat wojny.
Autorem filmu „W naszym miasteczku wojna” jest Andrzej Sapija, profesor Łódzkiej Szkoły Filmowej, grodziszczanin. Jego filmowy dokument o wojennym Grodzisku to przeplatające się relacje osób starszych, naocznych świadków oraz wypowiedzi młodych mieszkańców dzisiejszego miasta, którzy czerpią swoją wiedzę z opowieści rodzinnych. Zdecydowanie bardziej sugestywny, dojrzały, autentycznie nacechowany emocjonalnie okazał się przekaz tych, którzy patrzyli ongiś na wojnę bezpośrednio, z perspektywy dzieci, jakimi ówcześnie byli. Zostają w pamięci obrazy lęku przed SS-manami, którzy chodzili po ulicach Grodziska zawsze z dużymi psami, kartofelka, którym karmiono niemowlę z braku innego pożywienia czy szmuglowania ciężkich baniek z mlekiem do Warszawy.
Ogólniejszą intencją reżysera było pokazanie sfery przeżyć ludzi w historii, synteza ich wrażeń, przekazanie klimatu, atmosfery. Niestety wraz z upływem czasu coraz mniej zostało już osób, które mogą o czasach II wojny opowiedzieć z własnego doświadczenia. Tym bardziej niewiele zostało tych, które chcą podzielić się przeżyciami, nierzadko dla nich bardzo trudnymi. Profesor Andrzej Sapij podkreślił więc, że bohaterom filmu – obecnym na projekcji – należą się podziękowania za to, iż zdecydowali się przekroczyć granicę komfortu i sięgnęli do tych swoich wspomnień, które wyciskają im łzy.
Warto przytoczyć ogólniejszą refleksję Łukasza Nowackiego, historyka Grodziska Mazowieckiego, obecnego na projekcji, na temat wagi i znaczenia przekazywania doświadczeń między pokoleniami. „Historia lubi się powtarzać”, historia jest też nauczycielką życia, zatem pokolenie, które doświadczyło wojny jest ważnym świadkiem, bo jego świadectwo stanowi przestrogę.
Przybyły również na projekcję wiceburmistrz Tomasz Krupski, historyk z wykształcenia, podkreślił społeczny sposób podejścia do tematu II wojny. Dokument o Grodzisku i jego mieszkańcach rejestruje to, co osobiste, zapamiętane indywidualnie, spostrzeżone w danej chwili. Jednocześnie takie różne cząstkowe obrazy składają się na lokalną tożsamość, wspólnotę pamięci o tym, co działo się w mieście.
Tekst i foto: Sylwia Pańków
Comments are closed.